(prod. Vince Gilligan, Peter Gould 2022)
Życiorys ambitnego idealisty
Krótki zarys fabularny:
Sezony 1-2: James McGill – oszust o kryminalnej przeszłości chce wyjść na prostą. Zostaje ambitnym prawnikiem, pragnącym popchnąć swoją karierę i wyłonić się z cienia znanego brata. Podejmuje on szereg akcji mających wzbudzić powszechne uznanie, a także szacunek do samego siebie. Stale jednak blokowany jest z trzech powodów: braku zaufania ze strony brata, pozbawiającej autonomii oraz samodzielności pracy dla większych kancelariach adwokackich, wreszcie starych przestępczych nawyków, odpowiedzialnych za jego zamiłowanie do intryg i spisków.
Sezon 3: Główny bohater ośmiesza swojego brata i krzywdzi go. Oczywiście, jak na adwokacką rodzinę przystało, w tle toczy się proces. Młodszy McGill prowadzi intrygę, dzięki której go wygrywa, wystawiając zarazem brata na pośmiewisko, co popycha tego drugiego do samobójstwa.
Sezon 4: Po procesie licencja zawodowa Jamesa McGilla zostaje zawieszona na rok. Ten czas poświęca na prowadzenie lewych interesów, głównie sprzedając przestępcom telefony z kartą prepaid. Jego maksyma ,,It’s all good man” staje się podstawą dla nowej tożsamości, pod którą znamy go w Breaking Bad – Saula Goodmana. Jednocześnie wykorzystuje on śmierć swojego brata do wykreowania się na człowieka pokrzywdzonego w celu przywrócenia zawieszonej licencji.
Sezon 5: Saul Goodman po powrocie do kariery prawniczej utrudnia funkcjonowanie bankowi Mesa Verde. W ramach zabezpieczenia żeni się ze swoją partnerką w przekrętach, Kim Wexler, by w przyszłości nie mogła zeznawać przeciwko niemu. Rozpoczyna współpracę z sadystycznym bossem karteli, Lalo Salamancą, wykorzystując do jego obrony chwyty najniższych lotów. Przy okazji robi niesmaczne żarty nielubianemu przez siebie prawnikowi, Howardowi Hamlinowi, zawodowemu wychowankowi swojego brata.
Sezon 6: Małżeństwo Saula i Kim w ramach rozrywki rozpoczyna grę mającą zniszczyć karierę Howarda Hamlina. Fabrykują dowody, jakoby nieskazitelnie czysty prawnik był w rzeczywistości uzależnionym od usług prostytutek narkomanem. Współpraca z kartelami i plan zniszczenia Howarda powodują, że Hamlin zostaje zamordowany przez Lalo Salamankę, a Kim Wexler odchodzi od zepsutego Goodmana, który rozpoczyna współpracę z Jesse’em Pinkmanem oraz Walterem White’em.
Breaking Bad: Saul Goodman promuje karierę Waltera White’a. Czyni z niego barona narkobiznesu, czym niszczy równowagę na scenie przestępczej Albuquerque, wzniecając chaos w mieście. Jego działania doprowadzają do upadku wymierającego rodu Salamanców oraz śmierci ich konkurenta – Gustavo Fringa. Z czasem Walter ginie, a z nim biznes Saula, co zamienia go w wygnańca.
Odcinki finałowe: Głównym bohaterem finału jest Gene Takavics – trzecia tożsamość protagonisty. Żyje on w nudnej rutynie jako pracownik ciastkarni, którego dobija paranoja spowodowana tym, że jest poszukiwany listem gończym po wydarzeniach z obu seriali. Ostatecznie wraca on do dawnych nawyków i rozpoczyna serię kradzieży – czy to z domów bogatych samotników, czy lokalnej galerii. Gene, w przeciwieństwie do Saula oraz Jamesa, jest bohaterem impulsywnym, skłonnym do przemocy, co idealnie dopełnia ostateczny upadek człowieka i przemianę ambitnego młodego prawnika w zdegenerowanego przestępcę.
Teraz natomiast skupię się na finale czternastoletniej sagi o wdzięcznym tytule Saul Gone, mogącym budzić skojarzenia z frazą „It’s all gone”, co w groteskowy sposób nawiązywałoby do wcześniejszej maksymy głównego bohatera.
Co byś zrobił z wehikułem czasu?
Saul Gone rozpoczyna się retrospekcją, w której Saul Goodman – w trakcie odpoczynku na pustyni – pyta jednego z bohaterów, Mike’a Ehrmantrauta co ten by zrobił posiadając wehikuł czasu. Mike odpowiada, że podjąłby próbę naprawienia błędów w swoim życiu. Goodman cynicznie stwierdza, iż on wykorzystałby taką przewagę do prowadzenia inwestycji, dzięki czemu zostałby miliarderem. Dociekania Mike’a w kwestii tego, czy na pewno nie chciałby niczego zmienić, Saul ucina rozmowę oznajmiając, że jest gotów do kontynuowania przerwanego marszu.
W tym miejscu retrospekcja się kończy i następuje przejście do sceny, w której Saul – już jako Gene Takavics – ucieka przed policją, co finalnie kończy się porażką. Zostaje złapany w trakcie ukrywania się w koszu na śmieci, gdzie pokaleczył się wyrzuconym szkłem. Osadzony w więzieniu podejmuje ostatnią grę, mającą zwrócić na siebie uwagę byłej żony, Kim Wexler.
Pytanie o wehikuł czasu przewinie się jeszcze raz w rozmowie z Walterem White’em. Rozmówca tytułowego bohatera także zmieniłby decyzję, która negatywnie wpłynęła na jego życie. Tym razem Saulem targają wewnętrzne rozterki, czy powiedzieć o wszystkich złych rzeczach, których dokonał i przyznać się do zbrodni. Ostatecznie powstrzymuje się przed okazaniem słabości, ponownie udzielając banalnej odpowiedzi, co przez Heisenberga zostaje podsumowane gniewnym komentarzem na temat jego odwiecznego zepsucia. Nie było to jednak prawdą. Był młodym idealistą, którego przerosła ambicja. To ona go zdegenerowała, przekształcając z rezolutnego Jamesa McGilla w socjopatycznego Saula Goodmana.
McGill, Goodman, Raskolnikow oraz bracia Karamazow
Wątek pojazdu umożliwiającego cofnięcie się do przeszłości pojawia się ponownie w innej scenie retrospekcyjnej. Czytający Wehikuł czasu Wellsa Charles McGill mówi swojemu młodszemu bratu, znanemu światu wtedy jeszcze pod swym prawdziwym imieniem, że jeśli przerasta go kariera, to zawsze może zrobić kilka kroków wstecz i wszystko zmienić. Urażony James wychodzi, jednak słowa te okażą się prorocze wiele lat później. Gdy bohater wchodzi po raz ostatni na salę rozpraw, przedstawia się jako Saul Goodman. Pod tą tożsamością przyznaje się do zbudowania narkotykowego imperium Waltera White’a, upokorzenia i doprowadzenia do śmierci Howarda Hamlina, wreszcie dokonuje samooskarżenia o pośredniczenie w sytuacji, która doprowadziła jego brata do samobójstwa. Po tej swoistej spowiedzi generalnej prosi sąd, by odtąd nazywać go Jamesem McGillem.
Te zeznania są ostatecznym momentem pogrzebania postaci Saula Goodmana oraz wskrzeszenia osoby Jamesa McGilla. Wiecznie uciekający od odpowiedzialności złoczyńca kaja się i pokornie przyjmuje karę nałożoną przez prawo. Jest to ogromny zwrot, bowiem okazuje się, że postać Saula Goodmana nie jest maską, która przyrosła do głównego bohatera na stałe, a jedynie personifikacją jego niewypowiedzianych wyrzutów sumienia. Co by zrobił, gdyby mógł cofnąć czas? Prawdopodobnie nie dopuściłby do śmierci swojego brata!
Widać tu pewne podobieństwa do dwóch historii z pięcioksięgu Dostojewskiego: historii Rodiona Romanowicza Raskolnikowa oraz Dimitra Fiodorowicza Karamazowa. Każdy z nich doznaje katharsis po przyznaniu się do winy, a ich nagrodą jest towarzystwo ukochanej osoby i jej wsparcie podczas odbywania kary – kolejno Kim Wexler, Sofii Marmieładowej oraz Agrafiewny Swietłowej.
Ciekawym podobieństwem jest zresztą los, który spotkał trójkę centralnych postaci serialu oraz trzech z czterech bohaterów Braci Karamazow. O Saulu oraz Dymitrze już wspomniano; dalej, najgorszy moralnie Walter White, podobnie jak Paweł Smierdiakow, dopuszczał się manipulacji i morderstw, wiecznie z powodzeniem unikając kary, a w momencie, gdy ta ostatecznie okazała się nieuchronna, ginąc na własnych warunkach; wreszcie Jesse Pinkman będący – podobnie zresztą jak nihilistyczny Iwan Karamazow – ofiarą cudzych manipulacji, całkowicie złamany i zniszczony psychicznie utratą wszystkiego udał się na wieczne wygnanie.
Duet Vince’a Gilligana i Petera Goulda w swojej czternastoletniej serii zreinterpretował Braci Karamazow, ukazując trzy rodzaje przestępców, odmienne genezy ich działalności i kary, które mogą ich spotkać. Przy okazji stworzyli jedno z największych arcydzieł w historii kina i możliwe, że największe w przypadku formatu serialowego. Saul Gone – Saul odchodzi, a wraz z nim wszystko inne– „It’s all gone”.
Ocena: 10/10
